Miedź jest mikroelementem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Nie produkujemy go w ustroju, zatem musimy pozyskiwać go z pożywienia (zalecane dzienne spożycie to ok. 2 mg). Miedź powszechnie występuje w większości produktów spożywczych.

Bogatymi źródłami miedzi są m.in. podroby i mięsa (szczególnie czerwone), niektóre owoce morza, strączkowe (fasola, groch, soja), zboża (np. pszenica), śliwki, brzoskwinie, kakao, kawa czy czekolada.

Brak miedzi jest dosyć rzadki ale jeśli wystąpi może powodować m.in. niedokrwistość, podatność na infekcje, obrzęki, wady kręgosłupa, reumatoidalne zapalenie stawów.

Miedź jest antagonistą cynku. Prawidłowy stosunek cynku do miedzi w diecie wynosi 10:1. Niestety zazwyczaj jest tak, że w naszym pożywieniu często brakuje cynku. A nadmiar miedzi dodatkowo wzmaga jego niedobór.

Jakie dolegliwości wiązane są przez naukowców z nadmiarem miedzi?

Z pewnością problemy z koncentracją i obniżenie zdolności intelektualnych: stwierdzono na przykład, że dzieci cierpiące na ADHD mają wysokie poziomy miedzi i niskie cynku.

Po czterech miesiącach suplementacji cynkiem samopoczucie, zachowanie i zdolność przyswajania wiedzy oraz pamięć u tych dzieci znacznie się poprawiły.

Wysokie poziomy miedzi łączone są również z takimi chorobami jak choroba Alzheimera, Parkinsona, schizofrenia, depresja czy autyzm.

Nadmierne poziomy miedzi stwierdzono także u ludzi chorych na nadciśnienie oraz na nowotwory.

Są to obecnie niezmiernie często występujące choroby – dużo częściej niż jeszcze 50 lat temu.

W czasie ciąży mamy natomiast do czynienia z fizjologicznym wzrostem poziomów miedzi.

miedź

Powszechnie występujące problemy jak niepokój, bezsenność, zmęczenie, depresja, huśtawki nastrojów, wypadanie włosów, trądzik, białe plamki na paznokciach, alergie, kłopoty z pamięcią, z uczeniem się itd. jak również problemy kobiece takie jak zespół policystycznych jajników czy PMS (syndrom napięcia przedmiesiączkowego) – to wszystko może być wywołane nadmiarem miedzi (hypercupremia), a co za tym idzie niedoborem cynku w ustroju.

Miedź jest generalnie neurotoksyną, a jeśli mamy jej za dużo potrafi zaburzyć delikatną równowagę hormonalną, w tym poziomy dopaminy, noradrenaliny czy histaminy.

Miedź mając wpływ na metabolizm estrogenu, histaminy czy neuroprzekaźników może powodować powstawanie wielu zaburzeń gdy mamy jej w organizmie zbyt dużo. Sprawy komplikują się wraz z wiekiem i zaraz wyjaśnię dlaczego.

Ale najpierw zastanówmy się nad pytaniem:

Skąd się bierze cała ta miedź?

Są dwie możliwości powodujące powstanie nadmiaru miedzi w ustroju:

– dostarczanie nadmiernej ilości jonów miedzi oraz

– czynniki powodujące ograbienie ustroju z cynku, który jest antagonistą miedzi.

Stres na który jesteśmy narażeni codziennie ma olbrzymi wpływ na zwiększony metabolizm cynku, co powoduje, że poziomy miedzi niebezpiecznie rosną i… koło się zamyka. Sytuacja jest tu bardzo podobna do tej jaka występuje pomiędzy magnezem a jego antagonistami.

Gleby ponadto w związku z powszechnym stosowaniem nawozów sztucznych są coraz uboższe w cynk, podobnie jak coraz uboższe są w magnez, przez co miedź potrafi się panoszyć na dobre w naszych organizmach.

Ocenia się, że ok. 2 miliardy ludzi na tej planecie cierpi na niedobór cynku i nadmiar miedzi. Jony tego pierwiastka mogą również znajdować się także w sporych ilościach w wodzie z kranu, jeśli instalacja wykonana jest z miedzi.

Również namiętne przyjmowanie bogatych w miedź aptecznych preparatów multiwitaminowych na dłuższą metę może być niekorzystne.

Posiadanie wewnątrz swojego ciała antykoncepcyjnych wkładek domacicznych wykonanych z miedzi również powoduje, iż niebezpiecznie spadają w ustroju poziomy cynku a podnoszą się miedzi, podobnie jak noszenie miedzianej biżuterii (bransoletki itp.).

Powodem wzrostu poziomu miedzi w ustroju mogą być też takie czynniki jak: leki, środki ochrony roślin, plastiki (szczególnie miękkie typu folia), pigułki antykoncepcyjne, hormonalna terapia zastępcza, dym tytoniowy, dodatki do żywności, kosmetyki czy środki sanityzacyjne używane na basenach.

bransoletki

W normalnej sytuacji nadmiar miedzi (podobnie jak innych toksycznych metali) powinien być wyłapany i unieszkodliwiony przez metalotioneiny – niskocząsteczkowe białka o dużej zawartości siarki, które wiążą i niczym gąbka wchłaniają jony metali toksycznych, aby następnie usunąć je bezpiecznie z organizmu. Jest to naturalny mechanizm w jaki wyposażył nas  mądry Stwórca.

Niestety żyjemy w czasach kiedy metalotionein mamy w ustroju stanowczo zbyt mało, do czego przyczynia się „nowoczesny” styl życia: wysokoprzetworzona dieta, wszechobecny stres, nadmiar kawy, papierosów, słodyczy i nadużywanie leków.

Mało kto wie, że z wiekiem fizjologicznie rośnie zapotrzebowanie organizmu na cynk, a nie na miedź: zmniejsza się z wiekiem w organizmie ilość cynku,  a zwiększa ilość miedzi.

Jest to podobne zjawisko do tego jakie ma miejsce w przypadku wapnia i magnezu: z wiekiem zwiększa się nasze zapotrzebowanie na magnez, zmniejsza na wapń.

Przypuszcza się, że bezsenność u ludzi starszych może być spowodowana właśnie kumulacją miedzi w tkance mózgu. Kuracja cynkiem oraz jego synergentami (molibden, mangan, witamina C) trwająca 4-6 tygodni powoduje ustąpienie uciążliwej bezsenności.

Podobne efekty osiągnięto by pozbyć się innej niezbyt przyjemnej dolegliwości o nazwie tinnitus czyli szumy uszne. Przy okazji poprawia się też stan skóry, włosów i paznokci, z których znikają białe przebarwienia, charakterystyczne w przypadku niedoborów cynku.

paznokcie

Nadmiar miedzi (i jednocześnie towarzyszący mu niedobór cynku) można stwierdzić wykonując np. analizę włosów. Można zlecić ją dzisiaj nawet drogą internetową (wysyłamy włosy do analizy, wyniki otrzymujemy na maila lub pocztą).

Jest to jednak rozwiązanie czasochłonne i dosyć drogie. Czy można to sprawdzić szybko domowym sposobem?  Owszem, w zaledwie kilka minut. I za ułamek ceny testu włosów.

Test na niedobór cynku

Test został opracowany przez biochemika (prof. Derek Bryce-Smith zajmujący się badaniami nad metalami m.in. nad cynkiem) z Uniwersytetu Reading, Wielka Brytania. Można więc uznać go za wiarygodny, choć jest bardzo prosty i możliwy do wykonania tanim kosztem w domu.

zinc tally

Potrzebny nam będzie 0,1% roztwór siedmiowodnego siarczanu cynku. Za granicą (m.in. USA, UK) można kupić gotowe roztwory siarczanu cynku o nazwie „ZincaTest”, „Zinc Tally”, „Zinc Status” i podobne. Roztwór ten może służyć zarówno do celów diagnostycznych jak i suplementacyjnych. My niestety żyjemy na zad*piu cywilizacji (czytaj: nad Wisłą) – pozostaje nam samodziełka, na szczęście nie jest to trudne do zrobienia.

Musimy zaopatrzyć się w siedmiowodny siarczan cynku CZDA (taniocha jak barszcz, za 100g substancji zapłacimy ok. 7 zł). Potrzebna nam będzie też waga jubilerska z dokładnością do 0,01g (koszt na Allegro 15-25zł) – taką wagę tak czy inaczej naprawdę warto mieć w domu, przyda się do różnych celów, a kosztuje niewiele.

Rozpuszczamy 1 gram siedmiowodnego siarczanu cynku w litrze czystej filtrowanej wody o temperaturze pokojowej, mieszając roztwór plastikową słomką lub drewnianą łyżką. Na godzinę przed wykonaniem testu nie jemy, nie pijemy ani nie palimy.

Bierzemy do ust łyk (ok. 5-10 ml) roztworu i trzymamy go w ustach przez 10 sekund.

Jeśli nie wytrzymamy nawet 5 sekund ponieważ twarz nam wykrzywi olbrzymi niesmak – możemy spokojnie wypluć roztwór: oznacza to, że mamy w organizmie cynku wystarczającą ilość.

Jeśli po 10 sekundach nie odczuwamy żadnych wrażeń smakowych (tak jak byśmy w buzi mieli zwykłą wodę) – możemy spokojnie przełknąć roztwór ponieważ w naszym ustroju niemal wcale nie mamy cynku (za to z pewnością mamy wyższy poziom miedzi).

Wrażenia pośrednie oznaczają mniejsze lub większe niedobory cynku. Z grubsza wygląda to tak:

1. Brak smaku – wysoki niedobór, będzie potrzebne dostarczenie min. 150 mg cynku dziennie

2. Delikatny metaliczny posmak po 8-10 sekundach – średni niedobór, będzie potrzebne dostarczenie 100 mg cynku dziennie

3. Natychmiastowy metaliczny posmak ale do wytrzymania, rosnący w miarę trzymania płynu w buzi – lekki niedobór, będzie potrzebne dostarczenie 50 mg cynku dziennie

4. Bardzo silny, natychmiastowy, nieprzyjemny metaliczny posmak – masz doskonałe poziomy cynku w organizmie i Twoja dieta dostarcza go w prawidłowej ilości (15-20mg dziennie), nie musisz więc dostarczać dodatkowych ilości cynku.

Aby nie wypłukać sobie z ustroju miedzi dużą dawką cynku, musimy podawać brakujący cynk stopniowo. Zaleca się plan suplementacji następujący: w pierwszym tygodniu 15-25 mg dziennie, w drugim dwie dawki po 15-25 mg dziennie, w trzecim 50 mg dziennie, w czwartym dwie dawki po 50 mg, w piątym i następnych trzy dawki po 50 mg.

Należy w międzyczasie wykonywać dodatkowe testy według opisanej metody (raz w tygodniu), suplementację przerywamy w momencie nasycenia cynkiem (opisany w punkcie 4 testu).

Jeśli zostanie Wam jakaś niezużyta ilość siarczanu cynku po testach, to można go wykorzystać później również do suplementacji transdermalnej (kąpiele lub moczenie stóp), dokładnie tak jak to się czyni z solami magnezu (chlorek lub siarczan).

Co możemy jeszcze zrobić gdy okaże się, że mamy za dużo miedzi a za mało cynku w ustroju? Przede wszystkim zmienić styl życia.

Stres, kawa, papierosy, słodycze i przetworzona przemysłowo żywność sprzyjają utracie cynku a kumulowaniu się miedzi w ustroju, zatem nie wystarczy sama suplementacja cynku, jeśli jednocześnie nie zadbamy o inne aspekty gospodarki miedzią i cynkiem i utrzymaniem równowagi pomiędzy tymi minerałami.

pestki dyni

Zamiast słodyczy warto sięgać po pestki dyni, które jako jeden z nielicznych pokarmów posiada niemal idealny stosunek miedzi do cynku 1:10 (w 100g pestek jest ok. 1,4 mg miedzi i aż 13,8 mg cynku). Również bardzo dobre ratio mają ostrygi: w 100g jest 8 mg miedzi i aż 78,6 mg cynku).

Osobiście preferuję to pierwsze źródło cynku: w przeciwieństwie od ostryg nie zawiera rtęci obecnej w morzach i oceanach, jest tanie, powszechnie dostępne i uniwersalne – można pestki chrupać same, można dodawać je do musli lub chleba na zakwasie, można posypywać nimi sałatki czy kremowe zupy.

Najlepiej stosować je bez prażenia: pamiętajmy, że podczas procesów prażenia powstają rakotwórcze i neurotoksyczne akrylamidy, to substancje nadające ten apetyczny zapach i kuszący brązowy kolorek, powstające w wyniku reakcji Maillarda.

Nota bene pokarmy smażone, pieczone, prażone, tostowane itd. posiadają akrylamidy. Zatem rozmaite placuszki, naleśniki, smażone i pieczone mięsa, tostowane pieczywo, chipsy, prażone pestki ale również… kawa (!) je posiada (naturalna i zbożowa), dlatego starajmy się unikać takich pokarmów na co dzień. Należy pamiętać, że procesy te niszczą większość składników odżywczych.

W zamian oprócz kuszącego koloru i zapachu dostajemy jako bonus również neurotoksyczne i rakotwórcze związki – to się po prostu nie opłaca. 😉

Warto zwrócić uwagę na wodę w naszym kranie, jeśli mamy instalację miedzianą należałoby rozważyć używanie tylko wody przefiltrowanej do gotowania i picia. Nie używajmy też miedzianych naczyń do gotowania posiłków. Biżuterię miedzianą lepiej zaś schować do szkatułki.

Źródła:

https://orthomolecular.org/library/jom/1987/pdf/1987-v02n03-p171.pdf

https://naturalinsight.hubpages.com/hub/Hypercupremia-High-Copper

https://www.naturalhealth365.com/nutrition_news/copper_levels.html

https://www.healthaliciousness.com/articles/high-copper-foods.php

https://www.healthaliciousness.com/articles/zinc.php

https://www.clinicians.co.nz/zinc-taste-testing/

Przeczytaj także:

  1. Chlorek magnezu: instrukcja obsługi
  2. Nie unikaj słońca (chyba, że chcesz sobie zafundować tych oto 15 chorób)!
  3. 10 sygnałów ciała mówiących o niedoborze kwasów Omega-3
  4. 15 naturalnych sposobów na nerwy (stres, stany lękowe, bezsenność)